Қазіргі уақытта көптеген келеңсіз әлеуметтік құбылыстар, табиғи апаттар және басқа да жағдайлар орын алуда, сондықтан балаларға тұрмыстық қауіпсіздік туралы қажетті білім беру өте маңызды. Білім кезең-кезеңімен берілуі керек және сәйкесінше қауіпсіздіктің қарапайым негіздерімен таныстыруды мектеп жасына дейінгі кезден бастау керек.
Отбасы мен педагогикалық қоғамдастық үшін балалар қауіпсіздігі өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Мектеп жасына дейінгі баланың әлеуметтік, техногендік немесе табиғи қолайсыздық жағдайында қоршаған әлемді танудағы табиғи қызығушылығы ол үшін қауіпті болуы мүмкін. Мектеп жасына дейінгі балаларда ересектерге тән қауіпке қорғаныс психологиялық реакциясы жоқ. Мектеп жасына дейінгі балалардың қатысуымен қауіпті жағдайлар (апат, өрт, судағы, мұздағы, үйдегі жазатайым оқиға) олардың жасына және психофизиологиялық ерекшеліктеріне байланысты: жағдайды дұрыс бағалай алмау, сақтықтан басым болатын қозғалыс қажеттілігі, ересектерге еліктеуге деген ұмтылыс, олардың мүмкіндіктерін қайта бағалау. Сондықтан, ерте балалық шақтан бастап балаларда жеке қауіпсіздікке, басқалардың қауіпсіздігіне саналы және жауапты қатынасты, стандартты емес жағдайларда негізделген әрекет ету дағдыларын қалыптастыру қажет. Бұл жұмыста отбасы мен балабақшаға басты, жетекші рөл беріледі.
Мүмкіндігі шектеулі және мүгедек балаларды дені сау құрдастарымен бірлескен практикалық іс-әрекетте, сондай-ақ ата-аналармен бірлескен іс-әрекетте қауіпсіз мінез-құлық дағдыларына үйрету жұмысты барынша тиімді ұйымдастыру болып табылады. Бұл жұмыс әсіресе мүмкіндігі шектеулі және мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларға қатысты. Мұндай балалар көп жағдайда қауіпті және стандартты емес жағдайларға ерекше реакцияларға ие, тәуелсіз емес және ересектердің қамқорлығында болады. Олар қоршаған әлемде өзін-өзі қауіпсіз өмір сүруге дайындалу үшін қажетті практикалық тәжірибе алмайды.
Қазіргі таңда Маңғыстау өңіріндегі мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған инклюзивті қауіпсіздік клубын ашуды жоспарладым.
Бірінші қадамымыз, сауалнама жүргізіп, ата-аналар мен педагогикалық қоғамдастықтың балалар қауіпсіздігі мәселелерін шешуге жоғары қызығушылығын, педагогтардың да, ата-аналардың да қауіпсіз мінез-құлық дағдыларын оқытуды ұйымдастыру процесіне жаңа тақырыптар мен сұрақтар енгізуге деген ұмтылысын анықтадық.
Жоба мүмкіндігі шектеулі және мүгедек мектеп жасына дейінгі балаларда балабақшадағы инклюзивті қауіпсіздік клубтарында қызықты бірлескен іс-әрекет процесінде білім жүйесін, қауіпсіз мінез-құлықтың саналы дағдыларын қалыптастыру бойынша жұмысты ұйымдастыруға ықпал етеді.
Мүмкіндігі шектеулі және мүгедек мектеп жасына дейінгі балаларды қауіпсіз мінез-құлық дағдыларына үйрету бойынша әдістемелік материалдардың электрондық жинағы әкімшілікке, балалар жарақатының алдын алуға жауапты балабақшалардың педагог қызметкерлеріне инклюзивті қауіпсіздік клубтарында қызықты жұмысты ұйымдастыруға көмектеседі.
Екінші қадамымыз «ЭкоМанғыстау» НПО гранты иегері атандық.
Жоба нәтижелері бойынша облыстың балабақшаларының тәжірибесін ауқымды трансляциялау және әдістемелік материалдардың электрондық жинағын жариялау жоспарлануда. Жобаның мазмұны біздің облыс үшін өзекті. Жоба балалар қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында жұмысты ұйымдастыру бойынша өңір қызметінің басым бағыттарына сәйкес келеді, мүмкіндігі шектеулі және мүгедек баласы бар отбасының өмір сүру сапасын арттырады және инклюзивті білім беру тәжірибесі мен әртүрлілігін дамытуға ықпал етеді.
Қорыта келе, қауіпсіздік мәселесін шешу мұғалімдер мен ата-аналардың үйлесімді әрекеттерін қажет ететіндігін атап өткен жөн. Бірлесе отырып, біз қауіпсіздік ережелерін сақтауды әдетке айналдыруымыз керек, қауіп–қатерді болжауға, мүмкіндігінше одан аулақ болуға, қажет болған жағдайда әрекет етуге мүмкіндік беретін қауіпсіз мінез-құлық тәжірибесін қалыптастыруымыз керек!
Казиева Майра Алибаевна,
Халел Өзбекғалиев атындағы Маңғыстау жоғары политехникалық
колледжінің жоғары санатты арнайы пән оқытушысы
Редакциялық пікір мақала авторлары мен оқырмандардың пікірлеріне сәйкес келмеуі мүмкін. Жазба және пікірлердегі ақпараттың дұрыстығы үшін авторлардың өздері жауапты.
